Όρια, κανόνες και ελευθεριότητα

Έλλειψη ορίων

Όποιος δε θέτει όρια, μετατρέπεται από μόνος του σε έναν άνθρωπο ανίκανο να δράσει, υποχείριο των παιδιών, ενώ ταυτοχρόνως χάνει την προσοχή και το σεβασμό τους. Η παντελής έλλειψη κυριαρχίας στην παιδαγωγική διαδικασία επιφέρει σοβαρά προβλήματα, που συχνά μετατρέπονται σε ψυχικά τραύματα. Χωρίς όρια το μικρό παιδί αισθάνεται φόβο μπροστά στο χάος. Τη στιγμή που οι γονείς πιστεύουν ότι η ελευθερία και η αυτονομία στη διαδικασία της ανατροφής δεν έχουν ανάγκη από όρια, αφήνουν τα παιδιά τους στο κενό, ακριβώς γιατί τα παιδιά έχουν ανάγκη από σταθερά και σαφή πρότυπα, βάσει των οποίων μπορούν να προσανατολιστούν, να προχωρήσουν και να συγκριθούν. Σε αυτό το κενό είναι πολλά τα παιδιά που νιώθουν να στερούνται την αγάπη αλλά και την προσοχή των μεγάλων, που τόσο την χρειάζονται. Η πλήρης απουσία ορίων και η ασύδοτη ελευθερία στο παιδί οδηγεί στη διαμόρφωση παιδιών με κάκιστη κοινωνική συμπεριφορά, που μπορεί να εκδηλωθεί στην οικογένεια, στο σχολείο και στο φιλικό περιβάλλον. Τα παιδιά τότε απαιτούν να κάνουν πάντα το δικό τους αδιαφορώντας για τις απώλειες, τις ζημιές και τους τραυματισμούς που προκαλούν. Τα παιδιά αφήνονται μόνα τους, ανίκανα να συνάψουν κοινωνικές σχέσεις και επαφές. Η αντίδραση του παιδιού είναι συχνά η υπερκινητικότητα και η καταστροφική επιθετικότητα. Τα παιδιά χωρίς κανόνες νιώθουν σαν να μην έχουν έδαφος και νιώθουν ανίκανα να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις τις ζωής. Τα συναισθήματα που βιώνουν είναι μη ικανοποίηση, θυμός, έκρηξη, ενώ φορτίζονται συναισθηματικά και πνευματικά. Το σύστημα «όλα επιτρέπονται» στερεί από τα παιδιά την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Ο θυμός του παιδιού φέρνει επιθετικότητα, και ο ανεκτικός ενήλικας καταφεύγει σε παρορμητικές τιμωρίες που συνοδεύονται από ταυτόχρονη αύξηση της ανεκτικότητας (λόγω ενοχών) και ο φαύλος κύκλος ξεκινά.

Το να ακούει κανείς τις επιθυμίες ενός παιδιού και να εκπληρώνει εκείνες που κρίνει ότι είναι δυνατόν να εκπληρωθούν είναι τελείως διαφορετικό πράγμα από το να εκπληρώνει οποιαδήποτε επιθυμία του παιδιού. Τα καλομαθημένα, δίχως όρια παιδιά βιώνουν λιγότερες εμπειρίες σε συναισθηματικό και πνευματικό επίπεδο, γίνονται ανασφαλή, κι έχουν λιγότερη αυτοπεποίθηση για τις δυνατότητές τους.